Σοκολάτα: «αξία» διαχρονική!

Η σοκολάτα κατασκευάζεται από τους σπόρους του τροπικού δέντρου κακάο, του οποίου η επιστημονική ονομασία είναι Theobroma cacao. Η λέξη Theobroma έχει ελληνική προέλευση. Προέρχεται από τις λέξεις θεός και βρώση και σημαίνει φαγητό των θεών. Η ονομασία αυτή δείχνει πόσο μεγάλη σημασία είχε για τους αρχαίους Ατζέκους το δέντρο του κακάο.
Οι Αζτέκοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τους σπόρους του κακάο για να κατασκευάσουν σοκολάτα. Λάτρευαν το δέντρο του κακάο και το θεωρούσαν ως πηγή δύναμης και πλούτου. Χρησιμοποιούσαν μάλιστα, τους σπόρους του κακάο σαν μια μορφή νομίσματος. Όταν εισήχθη στην Ευρώπη κατά τον 16ο αιώνα, ο σπόρος του κακάο έγινε γρήγορα πολύ δημοφιλής. Σήμερα αποτελεί το δημοφιλέστερο τρόφιμο στις γυναίκες και το δεύτερο πιο δημοφιλές στους άνδρες.

Περιέχει πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπη, και αποτελεί πλούσια πηγή ενέργειας. Υπάρχουν διαφορές στη σύσταση της σοκολάτας γάλακτος και της μαύρης σοκολάτας σε ότι αφορά στα θρεπτικά συστατικά τους. Για παράδειγμα 100 γραμμάρια σοκολάτας γάλακτος περιέχουν 56,9 γραμμάρια υδατανθράκων, 30,7 γραμμάρια λίπους και 7,7 γραμμάρια πρωτεΐνης, ενώ 100 γραμμάρια μαύρης σοκολάτας περιέχουν 63,5 γραμμάρια υδατανθράκων, 28 γραμμάρια λίπους και 5 γραμμάρια πρωτεΐνης.
Εκτός από τα παραπάνω συστατικά, που μας αποδίδουν θερμίδες, η σοκολάτα περιέχει και βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Περιέχει δηλαδή βιταμίνες Α, D και Ε, βιταμίνες συμπλέγματος Β (θειαμίνη, ριβοφλαβίνη κ.α.), καθώς και κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, χαλκό, ψευδάργυρο. Το ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο έχει βρεθεί ότι παίζουν ρόλο στην πρόληψη της υπέρτασης και τη μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επίσης, η σοκολάτα περιέχει και θεοβρωμίνη (ουσία η οποία διεγείρει το νευρικό σύστημα και τα νεφρά δρώντας ως ένα ελαφρύ διουρητικό), καθώς επίσης και πολυφαινόλες (ουσίες οι οποίες φημίζονται για τις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες και θεωρούνται ότι εμποδίζουν τη δράση των στοματικών βακτηριδίων).
Η σοκολάτα, όπως φαίνεται παραπάνω, είναι πλούσια πηγή θρεπτικών συστατικών. Ποια είναι όμως εκείνα τα συστατικά της που μας οδηγούν στην επιθυμία για την κατανάλωσή της; Πιστεύεται ότι περιέχει πάνω από 300 ουσίες οι οποίες δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπου. Για παράδειγμα, περιέχει τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που μετατρέπεται στον οργανισμό σε σεροτονίνη. Η σεροτονίνη είναι μία ουσία η οποία μας προκαλεί αίσθημα αγαλλίασης και έκστασης. Αυτή είναι η ουσία που θεωρείται κλειδί για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.
Η σοκολάτα είναι επίσης φυσική πηγή φαινυλαιθυλαμίνης, μιας ουσίας που θεωρείται ότι έχει ψυχοδιεγερτικές ιδιότητες. Εκτός από την τρυπτοφάνη και τη φαινυλαιθυλαμίνη, η σοκολάτα περιέχει και άλλες ουσίες, οι οποίες δρουν στον εγκέφαλό μας με αποτέλεσμα να απελευθερώνονται ενδορφίνες. Οι ενδορφίνες είναι φυσικές ορμόνες του οργανισμού μας που έχουν ανάλογη δράση με τη μορφίνη και μας κάνουν να νιώθουμε ευχάριστα.
Με την πληθώρα των ουσιών που περιέχει και των επιδράσεών τους στον εγκέφαλο προκύπτει τελικά το ερώτημα εάν η σοκολάτα μπορεί να μας προκαλέσει εθισμό, κάτι που δεν έχει απαντηθεί ακόμη.
Μύθοι και πραγματικότητα:
* Δεν υπάρχουν άμεσες αποδείξεις ότι η σοκολάτα προκαλεί προβλήματα στα δόντια. Τα προβλήματα στα δόντια είναι πιο πιθανόν να προκαλούνται από ανεπαρκή στοματική υγιεινή. Στην πραγματικότητα, το κακάο δεν συμβάλλει στην καταστροφή των δοντιών. Ακόμα και στην πιο γλυκιά του μορφή (σοκολάτα), σε σύγκριση με άλλες γλυκές τροφές, όπως για παράδειγμα τα μπισκότα και τις σταφίδες, προκαλεί λιγότερη τερηδόνα.
* Η σοκολάτα έχει επίσης κατηγορηθεί ότι προκαλεί πονοκεφάλους και ημικρανίες. Παρ’ όλα αυτά σε έρευνες που έγιναν δεν κατάφερε ν’ αποδειχθεί κάτι τέτοιο.
* Η κατανάλωση ζάχαρης και προϊόντων που περιέχουν ζάχαρη έχει συνδεθεί με προβλήματα συμπεριφοράς, όπως είναι η υπερκινητικότητα στα παιδιά, πράγμα που δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά.
* Η αλλεργία στη σοκολάτα είναι μία από τις πιο σπάνιες μορφές αλλεργίας. Συνήθως το γάλα και οι ξηροί καρποί που περιέχει, είναι τα κύρια αίτια που την προκαλούν.
* Τέλος, μία άποψη που κυριαρχεί στις πεποιθήσεις του κόσμου εδώ και αρκετές δεκαετίες είναι ότι η σοκολάτα προκαλεί ακμή. Οι επιστημονικές έρευνες κατέρριψαν και αυτόν το μύθο.
Συνοψίζοντας, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η σοκολάτα είναι μία από τις πιο παρεξηγημένες τροφές.
Ενώ κατηγορείται ότι προκαλεί πολλά προβλήματα, είναι «σχεδόν» ακίνδυνη. Πάντα όμως, όπως όλα τα τρόφιμα, θα πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο.