΄Ενα Χρονολόγιο Εξέλιξης της Στατιστικής και των Πιθανοτήτων

 

 

450 π.Χ

Η πρώτη χρήση της μέσης τιμής στην ιστορία. Ο Υππίας, από την αρχαία Ηλεία, χρησιμοποιεί τον μέσο όρο του χρόνου διάρκειας μιας βασιλείας, προκειμένου να προσδιορίσει την ημερομηνία των πρώτων ολυμπιακών αγώνων 300 χρόνια πριν. Είχε ως δεδομένο πόσοι βασιλιάδες είχαν προηγηθεί. 

431 π.Χ.

Η πρώτη χρήση της επικρατούσας τιμής. Οι επιτιθέμενοι στις Πλαταιές, στον Πελοποννησιακό πόλεμο ήθελαν να υπολογίσουν το μήκος της σκάλας που έπρεπε να χρησιμοποιήσουν για να αναρριχηθούν στα τείχη του κάστρου. Το καταφέρνουν μετρώντας τον αριθμό των σειρών από τούβλα που είχαν τα τείχη. Η μέτρηση επαναλήφθηκε πολλές φορές και από διαφορετικούς στρατιώτες. Η πιο συχνή τιμή που εμφανίστηκε ήταν αυτή που χρησιμοποιήθηκε για να πολλαπλασιαστεί με το ύψος του τούβλου.

 

400 π.Χ.

Η πρώτη χρήση δείγματος. Στην Ινδία, από τον Βασιλιά Rtuparna έχουμε το πρώτο καταγεγραμμένο παράδειγμα δειγματοληψίας. Ο Rtuparna εκτίμησε το πλήθος των φρούτων ενός διαδεδομένου δέντρου στη ΝΑ Ασία (οι καρποί του θεωρείται ότι έχουν θεραπευτική αξία) μετρώντας το πλήθος των καρπών σε ένα μόνο κλαδί και κάνοντας τους κατάλληλους πολλαπλασιασμούς. Οι εκτιμήσεις που προέκυψαν για 2095 φρούτα και 50.000.000 φύλλα συνολικά ήταν πολύ κοντά στις πραγματικές.

 

0 μ.Χ. 

Η πρώτη χρήση της απογραφής. Γίνεται από τον κυβερνήτη της Ρωμαϊκής επαρχίας της Ιουδαίας και αναφέρεται στο κατά Λουκά Ευαγγέλιο ως τον λόγο που Ιωσήφ και Μαρία ταξίδεψαν στη Βηθλεέμ για να φορολογηθούν. Η πρώτη απογραφή για την οποία υπάρχουν ιστορικά δεδομένα είναι η κινέζικη απογραφή (25 - 220 μ.Χ.), κατά τη διάρκεια της δυναστείας του Han. Ο πληθυσμός φτάνει τα 57.670.000 και θεωρείται πολύ ακριβής από τους ειδικούς.

840 μ.Χ.

Η πρώτη χρήση της ανάλυσης συχνοτήτων.  Ο μαθηματικός, φιλόσοφος, ιατρός και μουσικός Al Kindy από το Ιρακ (γνωστός ως ο φιλόσοφος των Αράβων) χρησιμοποιεί ανάλυση συχνοτήτων για να αποκωδικοποιήσει μυστικά κείμενα. Ένα παράδειγμα των μεθόδων που χρησιμοποιεί είναι ότι τα περισσότερα συχνά σύμβολα σε ένα κωδικοποιημένο μήνυμα αντιπροσωπεύουν τα πλέον συχνά γράμματα. (Ο Al Kindy έμεινε στην ιστορία και για την εισαγωγή των σημερινών αριθμών στην Ευρώπη)

1.000 μ.Χ.

 Το πρώτο γνωστό γράφημα. Σε σχολιασμό βιβλίου του Κικέρωνα, που παρουσιάζει την κίνηση των πλανητών στο ζωδιακό κύκλο και χρησιμοποιήθηκε στα σχολεία των μοναστηριών.

 

1.150 μ.Χ.

Η πρώτη τυχαία δειγματοληψία χωρίς επανατοποθέτηση. Πραγματοποιείται στον ετήσιο έλεγχο καθαρότητας των νομισμάτων από το Βασιλικό Νομισματοκοπείο της Αγγλίας. Ο τυχαία επιλογή των νομισμάτων γίνεται αναλογικά με τον αριθμό των νομισμάτων κάθε αξίας που κόβεται. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα.

 

1.346 μ.Χ. 

Η πρώτη εισαγωγή στη Στατιστική. Στο βιβλίο "Νέα Χρονικά" από τον αξιωματούχο και τραπεζίτη Villani, δημιουργήθηκε χρόνο με τον χρόνο και περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια όλα τα κτήρια της Φλωρεντίας, δίνοντας στατιστικές πληροφορίες για τον πληθυσμό, το εμπόριο, την παιδεία, τη θρησκεία κ.α.

1.560 μ.Χ.

Η πρώτος υπολογισμός πιθανότητας. Ο Ιταλός μαθηματικός, φυσικός, γιατρός και παίχτης τυχερών παιχνιδιών Geronymo Cardano υπολογίζει για πρώτη φορά τις πιθανότητες διαφόρων ρίψεων δύο ζαριών στη διάρκεια παιχνιδιού. Η μαθηματική θεωρία πιθανοτήτων θα γραφτεί αργότερα, το 1.654 μ.Χ. , από τους Pascal και Fermat και την γνωστή αλληλογραφία τους. 

1.663 μ.Χ. 

Η πρώτη επίσημη καταγραφή δημογραφίας. Πραγματοποιείται από τον άγγλο John Graunt χρησιμοποιώντας ενοριακά αρχεία για να εκτιμήσει τον πληθυσμό του Λονδίνου. Θεωρείται και ο πρώτος που παρουσίασε το φαινόμενο της αστυφιλίας. Οι πρώτοι πίνακες θνησιμότητας καταγράφονται το 1693 από τον επίσης άγγλο μαθηματικό και αστρονόμο Edmund Halley. Οι πίνακες αυτοί συνέδεαν τους ρυθμούς θανάτου με την ηλικία και θεωρούνται τα θεμέλια για τις ασφάλειες ζωής. 

1.713 μ.Χ.

Η πρώτη παρουσίαση του Νόμου των Μεγάλων Αριθμών. Από τον μεγάλο Jacob Bernoulli και το διάσημο συμπέρασμα πως όσο πιο συχνά επαναλαμβάνεις ένα πείραμα τόσο πιο ακριβέστερα μπορείς να προβλέψεις το συμπέρασμα του. 

 

1.728 μ.Χ.

Το πρώτο "σορτάρισμα" στην ιστορία. Αν και δεν πρόκειται ακριβώς για κάτι τέτοιο, έχει ενδιαφέρον. Ο Βολταίρος μαζί με ένα φίλο του μαθηματικό εντοπίζουν μια λαχειοφόρο αγορά στο Παρίσι η οποία αποδίδει, με διάφορα βραβεία και jackpots, περισσότερα κέρδη από το συνολικό κόστος των δελτίων. Επενδύουν στην αγορά ομολόγων, αγοράζουν όλα τα δελτία και με λίγα μαθηματικά και νόμιμα τεχνάσματα γίνονται πλούσιοι. 

1.749 μ.Χ.

Η πρώτη χρήση της λέξης Στατιστική. Η λέξη κατασκευάζεται από τον Γερμανό ιστορικό και οικονομολόγο Gottfried Achenwall, εννοώντας την πληροφορία που χρειάζεται για να λειτουργήσει ένα κράτος (state)

1.761 μ.Χ.

Αποδεικνύεται το Θεώρημα Bayes. Ο αιδεσιμότατος Thomas Bayes αποδεικνύει το διάσημο θεώρημα που φέρει το όνομά του και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της δεσμευμένης πιθανότητας και του ελέγχου πεποιθήσεων και υποθέσεων. Η τεράστια εφαρμογή του στην ιατρική και την επιδημιολογία, σήμερα το έχει κάνει πιο επίκαιρο από ποτέ.

1.808 μ.Χ.

Η πρώτη παρουσίαση της κανονικής (γκαουσιανής) κατανομής. Θεμελιώδης στη Στατιστική και στη Θεωρία Πιθανοτήτων, καθώς πλήθος μεταβλητών προσεγγίζονται από αυτήν. Παρουσιάστηκε από τον Gauss με την πολύτιμη βοήθεια του Laplace.

 

1.835 μ.Χ.

Η πρώτη εισαγωγή της Κοινωνικής Στατιστικής. Η πρώτη πραγματεία στην Κοινωνική Στατιστική από τον Βέλγο ανθρωπολόγο Adolphe Quetelet με την εισαγωγή της έννοιας του "μέσου ανθρώπου". Μελετώντας τον "μέσο άνθρωπο" ως προς το ύψος, τον δείκτη μάζας σώματος, τις αποδοχές κ.α. προσπάθησε να ερμηνεύσει τους ρυθμούς θνησιμότητας, γάμων μέχρι και αυτοκτονιών, ενάντια στην αντίληψη της ελεύθερης επιλογής.

 

1.840 μ.Χ.

Η αρχή της Ιατρικής Στατιστικής. Η Άγγλος επιδημιολόγος William Farr δημιουργεί το πρώτο επίσημο σύστημα καταγραφής των αιτιών θανάτου σε Αγγλία και Ουαλία, επιτρέποντας την παρακολούθηση και την ιχνηλάτηση επιδημιών, αλλά και τη σύγκριση ασθενειών.

1.894 μ.Χ.

Εισάγεται για πρώτη φορά η έννοια της τυπικής απόκλισης. Αν τα σφάλματα ακολουθούν την κανονική κατανομή το 68% των δειγμάτων θα βρίσκονται εντός μιας τυπικής απόκλισης από την μέση τιμή. Εισάγεται από τον Karl Pearson ο οποίος αργότερα αναπτύσσει και τους ελέγχους καλής προσαρμογής και ανεξαρτησίας.

1.916 μ.Χ.

Η πρώτη χρήση της Στατιστικής στον πόλεμο. Οι θεωρίες πολέμου του Frederick Lanchester είναι σήμερα διαδεδομένες στην επιχειρηματική στατιστική και το marketing. Αναπτύχθηκαν από τον ίδιο κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό την πρόβλεψη των εκβάσεων εναέριων μαχών. Για παράδειγμα, διπλασιάζοντας το μέγεθός τους, ο στρατός ξηράς γίνεται δύο φορές πιο δυνατός, αλλά οι αεροπορικές δυνάμεις γίνονται τέσσερις φορές ισχυρότερες. Η Στατιστική εφαρμόστηκε και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με τον διάσημο Alan Turing να σπάει στο Λονδίνο τον γερμανικό κώδικα Enigma χρησιμοποιώντας Μπευζιανή Στατιστική και τον πρώτο ηλεκτρονικό υπολογιστή.

1.924 μ.Χ.

Η πρώτη παρουσίαση των διαγραμμάτων ελέγχου από τον Walter Shewhart. Τα διαγράμματα ελέγχου έχουν σήμερα τεράστια εφαρμογή στη βιομηχανική παραγωγή και διοίκηση.

 

Η εξέλιξη των στοχαστικών μαθηματικών έχει στη συνέχεια καλπάζουσα άνοδο. Όσο οι υπολογιστές αναβαθμίζονται, Στατιστική και Πιθανότητες γίνονται ένα από τα βασικά εργαλεία πάρα πολλών επιστημών. 

Στην Ιατρική ο εκτιμητής Kaplan‐Meier δίνει στους γιατρούς ένα στατιστικό τρόπο για να κρίνουν ποιες θεραπευτικές αγωγές αποδίδουν καλύτερα, σώζοντας εκατομμύρια ζωές. 

Στον Aθλητισμό ο Paul De Podesta χρησιμοποιεί την Στατιστική για να αλλάξει το μέλλον μιας ομάδας στο baseball, κάνοντας την απίστευτη αυτή ιστορία κινηματογραφική ταινία (Moneyball)

Στη Φυσική ο μεγάλος επιταχυντής CERN επιβεβαιώνει την ύπαρξη του σωματιδίου Higgs με 5 τυπικές αποκλίσεις (1 στα 3.500.000 πιθανότητα αυτό που βλέπουν να είναι σύμπτωση)

Στην οικονομία, στην κοινωνιολογία, στην επικοινωνιολογία, στην φαρμακευτική, στη βιολογία και ίσως σε όλες τις επιστήμες, η εφαρμογή της Στατιστικής είναι άμεσα συνδεδεμένη με την εξέλιξη τους. Αυτό από μόνο του κατατάσσει τα στοχαστικά μαθηματικά στην κορυφή των πιο εφαρμοσμένων επιστημών, αλλά και των πιο αμφιλεγόμενων ταυτόχρονα, αφού η χρήση τους δεν γίνεται πολλές φορές από ειδικούς και χρησιμοποιούνται κατά το δοκούν.

Πηγή: Περιήγηση στην Ιστορία της Στατιστικής (Χρόνη Μωυσιάδη, Α.Π.Θ. και Τάκη Παπαϊωάννου ΠΑ.ΠΕΙ) , Διαδίκτυο

Το διαβάσαμε Εδώ